34. Nghèo đói thật khổ.Sai lầm lớn nhất mà tuổi trẻ mắc phải là đánh giá quá thấp sức cạnh tranh của cuộc sống bên ngoài.
Mỗi người đều có một nhóm bạn từng đi nhờ xe khắp châu Âu khi họ mười chín tuổi, sống với mười đô la mỗi ngày. Và họ thật hạnh phúc! Và họ có thật nhiều niềm vui! Và tiền bạc không phải là vấn đề!
Ha ha. Đấy là Tuổi trẻ, đấy không phải là Thực tế. Thực tế lớn hơn Tuổi trẻ rất nhiều. Và chẳng dễ thương như thế.
Nói như vậy không có nghĩa tiền là tất cả. Nhưng phủ nhận tầm quan trọng của thế giới vật chất quanh bạn (và dòng tiền mạnh của nó) là tự tách mình ra khỏi thực tế. Và cuối cùng, thế giới sẽ trừng phạt bạn rất nặng nề vì chính điều đó.
Các bạn trẻ thường hỏi tôi câu này, và tôi coi đây là một lựa chọ tốt hơn về mặt nghề nghiệp: “Sáng tạo” hay “Tiền bạc”? Tôi đáp rằng chọn cái nào cũng sai cả. Điều tốt đẹp nhất trên đời là được làm một con người hiệu quả. Đôi khi điều đó đòi hỏi phải có tiền, đôi khi không. Hãy sẵn sàng để đón nhận cả hai.
35. Cẩn thận khi biến sở thích thành nghề nghiệpNghe qua thì rất tuyệt, nhưng cái gì cũng có mặt trái của nó.
Tỷ phú quá cố người Anh James Goldsmith từng mỉa mai rằng: “Khi người đàn ông lấy vợ, ngay lập tức anh ta trở thành một vị trí khuyết.”
Điều này không chỉ đúng với chuyện vợ chồng mà còn đúng cả trong cuộc sống.
Khi mới 19 tuổi, tôi biết một người tên là Andrew, mới ra trường được vài năm và đang làm một chân kế toán quèn.
Andrew không thích làm kế toán lắm - ít nhất, theo lời anh thường nói là như vậy. Anh say mê các món đồ cổ bằng bạc. Đặc biệt là dao kéo cổ bằng bạc. Đặc biệt là thìa uống trà cổ bằng bạc.
Anh biết rất nhiều về thìa uống trà cổ bằng bạc. Anh sưu tập cả đống thìa. Anh sống bằng thìa bạc. Được thôi, có thể sở thích này hơi kì quái một chút, nhưng rõ ràng là anh có toàn quyền với chúng.
Tóm lại, cuối cùng anh bỏ việc kế toán và chuyển sang công việc mới ở một trung tâm đấu giá rất uy tín, chuyên định giá đồ bạc.
Tôi nhớ là đã đãi anh một ly R*ợ*u và chúc mừng anh. Tin vui thế còn gì!
Vài năm sau, tôi đang ngồi ở quán bar cũ với vài người bạn chung thì nghe thấy tiếng ai đó nhắc đến tên anh. Lần này thì tin không được vui cho lắm.
Rõ ràng là anh mới bị mất việc. rõ ràng là anh đang nghiện R*ợ*u nặng.
Thật đáng xấu hổ.
“Đấy là lý do tại sao đừng bao giờ biến sở thích thành công việc”, một người bạn của tôi nói, anh này lớn tuổi và khôn ngoan hơn tôi. “Trước kia, anh ta có cả công việc lẫn sở thích. Rồi đột nhiên, anh ta chỉ còn công việc chứ không còn sở thích nữa. Nhưng các bạn biết đấy, một người đàn ông bao giờ cũng cần cả hai thứ. Còn bây giờ, con người lúc nào cũng muốn có một sở thích này biết làm gì?”
Bạn tôi nâng ly lên.
“Câu trả lời là: Nhậu.”
Hãy coi đây là bài học cho cá nhân bạn.
36. Hãy thưởng thức hương vị vô danh khi còn có thể.Khi bạn đã “thành công”, công trình của bạn sẽ không còn như trước được nữa.
Câu chuyện này đã quá quen thuộc, được kể đi kể lại không biết bao nhiêu lần rồi. Một người tài năng tạo ra được những điều kì diệu và tuyệt vời khi chị còn trẻ tuổi, nghèo đói, cô đơn, và thế giới chẳng hề quan tâm đến. Rồi một ngày có điều gì đó xảy ra, thế là vận may của chị vĩnh viễn thay đổi. Điều tiếp theo bạn biết là chị trở thành người nổi tiếng, tạo ra đủ thứ bẩn thỉu, giao du với quý tộc và ngôi sao điện ảnh. Đấy là giấc mơ của rất nhiều nghệ sĩ trẻ, là thứ để họ tiếp tục vững bước trong những năm tháng khởi đầu đói kém.
Điều buồn cười là khi bạn nghe các “ông sao” kể chuyện chinh phục đỉnh cao, phần họ luôn kể một cách hào hứng nhất lại không phải là phần liên quan đến danh tiếng, tiền bạc, tiệc tùng. Mà là phần trước khi họ thành công, khi họ còn sống trong tầng hầm, không có điện và “ăn thức ăn của chó”, khi họ còn đang thực hiện công trình đột phá của mình.
Khi họ còn trẻ, đang phát minh ra một thứ ngôn ngữ mới để nhắc đến với cả thế giới. Quan trọng hơn, khi đó họ còn trẻ và đang phát minh ra một thứ ngôn ngữ mới để mọi người cũng có thể nhắc đến với cả thế giới.
Vài năm trước, sau một thời gian biểu diễn ở các sân vận đông, ca sĩ nhạc rock Neil Young[14] bị người hâm mộ la ó đòi đuổi khỏi sân khấu khi anh thử biểu diễn loại nhạc mới đồng-quê-kết-hợp-phương-tây. Họ không muốn chia sẻ với anh trong những cuộc phiêu lưu mới. Không, họ trả tiền để nghe nhạc rock cổ điển, khỉ thế chứ. “Down by the River” và “Heart of Gold”, khỉ thế chứ. Và nếu không được nghe, khỉ thế chứ, họ sẽ bôi xấu ngay. Thực tế đã chứng minh.
[14] Neil Young (12/11/1945), ca sĩ, nhạc sĩ người Canada, là một trong những nghệ sỹ có ảnh hưởng nhất trong thế hệ ông. Ông sang tác nhiều thể loại nhạc như: rock&roll, R&B, country, v.v...Thật khó mà phát minh ra được một thứ ngôn ngữ mới khi đã có quá nhiều người đầu tư sâu vào công trình của bạn (kể cả bản thân bạn). Khi nhiều người đã sử dụng thành thạo thứ ngôn ngữ bạn đang nói, họ chẳng muốn bất cứ thứ gì mới ở bạn nữa. giống như người hân mộ của Neil Young, họ không muốn xem bộ phim mới đầy ẩn dụ của bạn, họ chỉ muốn xem phần tiếp theo của bộ phim cũ thôi.
Và thành công cần rất nhiều người giữ cho cuộc trình diễn được tiếp tục. Khi chỉ có mình bạn, một giấc mơ, vài hộp thức ăn cho chó, bạn chỉ cần lo cho một người duy nhất. Nhưng khi giấc mơ đã thành hiện thực, bỗng nhiên bạn cần phải chăm sóc cho đủ loại người để giữ cho bộ máy tiếp tục vận hành. Nhà xuất bản, nhà đầu tư, người quản lý, phóng viên, người bán lẻ, nhà cung cấp, đội ngũ cổ động, nhân viên, kế toán, người nhà... và cả khách trả tiền nữa. Tất cả những người này đều đặt cược vào hành động của bạn, vì thế ai cũng muốn dây máu ăn phần.
Vậy là bạn quay thêm một phần tiếp theo nữa của bộ phim và chờ tiền lăn vào. Cuộc sống là thế.
Tất nhiên, một trong những lý do khiến các “ông sao” kể về thời ở-hầm-ăn-thức-ăn-của-chó hào hứng như vậy vì chặng đường gian khổ đó cuối cùng rồi cũng kết thúc, nó không kéo dài đến mãi mãi. Và như thế chuyến lưu diễn cùng tiệc tùng khắp thế giới, kỷ nguyên sáng tạo một công trình có ảnh hưởng đến tận mai sau của họ nhanh chóng trở thành dĩ vãng xa xưa. Vì vậy, đương nhiên họ sẽ nhớ nó. Nhưng nếu sau vài thập kỉ nà họ vẫn “ăn thức ăn của chó”, tôi không tin là họ có thể ngây thơ như vậy được đâu.
Nhưng miễn là cuối cùng bạn vẫn đến được đích, hãy tận hưởng thời kì đấy. Thời kì khi công trình vẫn còn mới mẻ với bạn, thời kì khi cả thế giới này chưa cần được cho ăn như một con thú tham lam.
